Bài phỏng vấn Miura của Davide Castelazzi

Bài phỏng vấn ngắn này được đăng trên tờ Jappamondo và in lại trên tờ Scuola di Fumetto vào tháng 2 năm 2003.

Phóng viên: Berserk đã phần nào thể hiện được niềm đam mê của bản thân anh với phông nền của thời kỳ Trung Cổ ở châu Âu. Niềm đam mê ấy được sinh ra trong anh như thế nào? Và điều đó có ảnh hưởng thế nào đến sự nghiệp của anh?

Miura: Những điều mà người Nhật chúng tôi biết về thế giới kỳ ảo ở phương Tây thời điểm đó có chút kỳ quặc. Từ lâu tôi đã hiểu được một điều rằng ở châu Á, người Nhật chúng tôi chắc chắn là dân tộc yêu thích thể loại kỳ ảo mang phong cách phương Tây nhất. Đây có lẽ là kết quả của giai đoạn hậu thế chiến vốn đem lại những giá trị mới cho nền văn hoá Nhật Bản. Nhưng nhìn chung chúng tôi luôn có những quan niệm sai lầm về văn hoá phương Tây trong suốt một khoảng thời gian dài. Ta có dễ dàng nhận biết được những hiểu lầm ấy thông qua những hình ảnh, những ảo tưởng xuất hiện thường xuyên trong các tác phẩm Nhật Bản lấy bối cảnh châu Âu. 

Dẫu sao thì những đứa trẻ của thời đại chúng tôi vẫn luôn thấy hình ảnh những hiệp sĩ mặc áo giáp sắt bóng loáng thân thuộc hơn là hình ảnh của những samurai với kiểu tóc chonmage (kiểu tóc điển hình của những samurai). Cái ma thuật huyền bí tới từ những thanh kiếm sắc lẹm luôn cuốn hút lũ trẻ chúng tôi một cách lạ thường. Tôi, với lớp ký ức mù mờ còn có thể nhớ được, cũng không thoát khỏi tầm ảnh hưởng của lăng kính ấy. Khi sáng tác manga kỳ ảo, tôi muốn người đọc nhận ra rằng trong những khung tranh mà tôi vẽ nên, bản thân chúng luôn tồn tại những ảnh hưởng của lịch sử. Khi tôi cố lắng mình xuống để tìm ra cách thể hiện tác phẩm của mình, những hình ảnh về châu Âu thời Trung Cổ cứ thế hiển hiện lên như một thói quen rất thường tình. 

Thực tế những hình ảnh ấy không hẳn là thời Trung Cổ thật sự mà nhân loại đã trải qua, mà chúng là những hình ảnh không thực, nhưng đã được tái tạo và nhào nặn lại dưới một hình thức mới – để rồi cuối cùng đem lại một ấn tượng khó phai trong lòng những con người phương Đông, như Nhật Bản. Tôi ngờ rằng hình ảnh về một vị samurai, hoặc một vị ninja qua con mắt của người phương Tây sẽ trở nên xa lạ với chính người Nhật, và có lẽ bản thân cái thời Trung Cổ trong thế giới của Berserk cũng không hề thân thuộc dưới con mắt của những độc giả phương Tây. 

Song vượt lên trên mọi nghi ngại ấy, tôi cảm thấy rất đỗi bất ngờ với sự đón nhận của không chỉ độc giả trong lãnh thổ nước Nhật của tôi mà còn là những độc giả sinh ra và lớn lên trên cái nôi của lịch sử mà tôi đã vay mượn – cụ thể là châu Âu với nước Ý là một phần của nó.

Phóng viên: Tôi cũng biết rằng anh chịu ảnh hưởng không hề nhỏ từ những hoạ sĩ châu Âu như Maurits Cornelis Escher (1898-1974, hoạ sĩ Hà Lan, người được cho là bậc thầy tạo hình không gian trong hội hoạ) và Hieronymus Bosch (1450-1516, hoạ sĩ Hà Lan theo trường phái Flemish, được Carl Jung gọi là “bậc thầy của sự kỳ quái”). Có phải là anh đã học hỏi rất nhiều từ họ không?

Miura: Tôi đánh giá rất cao Bosch và Escher, và bản thân tôi cũng có sưu tầm rất nhiều bức tranh của họ. Ngoài ra, tôi cũng thích những bức hoạ của Pieter Bruegel trẻ (1564-1637 hoặc 1638, cha đẻ của những bức tranh đầy ám ảnh mô tả địa ngục) và Gustave Dore (1832-1883, nhà hoạ sĩ, điêu khắc người Pháp, nức tiếng với những tác phẩm minh hoạ, đặc biệt là minh hoạ cho “Thần Khúc” của Dante). Ngoài ra tôi cũng theo dõi những tác phẩm của những hoạ sỹ minh hoạ như Frank Frazetta và Luis Morrison.

Phóng viên: Berserk dường như tồn tại song song hai thể loại chính: một là thể loại dã sử phiêu lưu, hai là thể loại kỳ ảo kinh dị, và tôi cảm thấy có vẻ thể loại thứ hai đang chiếm ưu thế hơn. Anh có đồng ý với ý kiến này không?

Miura: Trước tiên, Berserk phải là một tác phẩm kỳ ảo đã. Tôi đưa những chi tiết lịch sử vào bộ truyện này với mục đích là gia tăng tính hiện thực cho tác phẩm, đặt người đọc vào gần hơn trung tâm của câu chuyện để có thể thưởng thức nó một cách tốt nhất. Ban đầu, tôi chủ định sẽ song song phát triển câu chuyện dựa trên hai hướng đi như bạn đã nói tới, để ngay cả những người đọc phổ thông vốn không hứng thú lắm với thế giới viễn tưởng và kỳ ảo cũng có thể đọc được. Tôi không muốn sáng tác một câu chuyện mà chỉ fan của dòng kỳ ảo mới có hứng thú.

Phóng viên: Trường đoạn hồi tưởng kể lại quá khứ của Band of the Falcon dường như cũng chắp cánh cho xuất hiện của âm hưởng dã sử trong tác phẩm. Anh có dự định sẵn điều ấy từ đầu không?

Miura: Những bộ manga mà tôi đánh giá cao, với cá nhân tôi, là những bộ truyện thành công trong việc buộc người đọc phải hoá thân vào nhân vật, khiến họ thấy đồng cảm và và biết thương xót, khiến họ đồng nhất cái tôi của mình với nhân vật. Tôi nghĩ rằng mình nên kể cuộc đời của nhân vật như thể đang viết một bài thơ văn xuôi, từng hơi thở của đời sống nhân vật phải thật giàu sức gợi, giàu sức cảm – có thế thì người đọc mới thấy yêu thích Guts. Nhưng bản thân tôi cũng không ngờ trước được độ dài của trường đoạn này. 

Cái gì đã qua thì cũng đã qua rồi, nhưng dẫu cho tôi khi ấy còn nhiều thiếu sót, thì cuối cùng tôi vẫn nghĩ mình đã gặt hái được thành công khi tạo nên được sợi dây liên kết sâu sắc giữa người đọc và nhân vật, và quả thật rất nhiều độc giả đã đồng cảm với số phận của Band of the Falcon.

Phóng viên: Một trong những điều làm nên thành công của Berserk trong trường đoạn hồi tưởng này là việc anh đã đem đến những giá trị rất nhân văn về tình bạn. Khi quyết định hiến tế toàn bộ thành viên của Band of the Falcon, anh có cảm thấy chùn tay vì nuối tiếc không?

Miura: Có một điều kỳ lạ là quyết định ấy được tôi đưa ra bằng một thái độ bình thản đến kinh ngạc. Một người sáng tác thực thụ không được để cảm xúc với nhân vật lấn át lý trí – điều mà nếu người đọc cảm thấy, thì đó lại được tính là thành công. Điều đặc biệt với tôi là ở manga, sự tồn tại của những nhân vật mang lại một ý niệm như thế này: có những khoảnh khắc để sống song cũng tồn tại những khoảnh khắc mà ta phải đối diện với lưỡi hái tử thần. Tôi không biết điều ấy có quá kì lạ không, nhưng bản thân tôi rất trân trọng ý niệm ấy.

Phóng viên: Anh có sát sao với quá trình làm nên phiên bản chuyển thể anime của Berserk không? Và anh thấy thành quả của nỗ lực chuyển thể ấy như thế?

Miura: Mặc dù không rảnh rỗi gì cho cam, song tôi cũng đã cố gắng rất nhiều để hỗ trợ quá trình sản xuất của bộ anime. Tôi thấy rất vui vẻ khi anime được lên sóng. Tất cả những thành viên trong đội ngũ sản xuất anime đã cố gắng hết mình. Bản thân tôi cũng cộng tác với họ với một niềm vui khôn xiết, mỗi khi thời gian cho phép.

Phóng viên: Tôi được biết rằng ngoài anime, anh cũng có tham gia cùng Dreamcast để sáng tạo nên một phiên bản trò chơi điện tử…

Miura: Anime là tác phẩm tập trung đặc biệt vào Band of the Falcon, chủ yếu kể câu chuyện về nhóm đánh thuê ấy trong khi game lại nhắm đến một phạm trù khác. Phiên bản game này là lần đầu tiên Berserk vượt ra khỏi lãnh địa anime/manga và có lẽ nó đã khiến suy nghĩ Guts chỉ là một kiếm sĩ đen của nhiều người bị sụp đổ hoàn toàn. May mắn hơn cho tôi là so với anime, tôi có nhiều thời gian để tham gia vào dự án game này hơn.

Phóng viên: Hiện tại anh đang tập trung vào duy nhất một tác phẩm là Berserk. Anh có dự định sau này sẽ vẽ một tác phẩm có bối cảnh Nhật Bản trong tương lai, hay anh sẽ tiếp tục với một bối cảnh lịch sử khác?

Miura: Tôi không có ý định quay lại bối cảnh Nhật Bản, nhưng sớm hay muộn thì tôi cũng muốn nhắm đến một tác phẩm nào đó thuộc thể loại khoa học viễn tưởng. Mỗi mangaka đều sở hữu một khao khát mãnh liệt, ấy là tạo ra những vương quốc độc nhất mà không ai có thể thấy ở bất kỳ đâu khác.

- dịch từ bản tiếng Anh của roberto999.